سرطان ریه پس از سرطان سینه دومین بیماری مهلک در جهان شناخته شده است و هر ساله میلیون‌ها نفر بر اثر ابتلا به آن جان خود را از دست می‌دهند. گسترش بیش از پیش بیماری‌های ویروسی تنفسی، کاهش سن مصرف سیگار در بین نوجوانان، آلودگی‌های زیست محیطی، صنعتی و شهری، و بسیاری دیگر از عادت‌های نادرست انسان باعث گسترش بیماری سرطان ریه در سطح جهان شده است. با این مقدمه می‌خواهیم شما را با ماهیت سرطان ریه و روش درمان سرطان ریه آشنا کنیم.
سرطان ریه چیست؟
به طور خلاصه می‌توان سرطان ریه را به صورت رشد خارج از کنترل سلول‌های بافت ریه قلمداد کرد که اگر درمان نشود، رشد سلولی طی فرایندی موسوم به متاستاز به خارج از ریه گسترش پیدا می‌کند و می‌تواند اندام‌های دیگری از بدن را نیز درگیر کند.
انواع سرطان ریه
سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) که اصلی‌ترین نوع سرطان ریه به شمار می‌رود
سرطان ریه سلول غیر کوچک (NSCLC)
علائم سرطان ریه
از جمله علائم و نشانه‌های بروز سرطان ریه می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- سرفه در افرادی که سیگار نمی‌کشند
- مشاهدۀ خون در خلط سینه و تغییر رنگ اخلاط سینه
- ابتلا به ذات الریه (برونشیت) و بهبودی دیرهنگام آن
- خس خس کردن سینه
- خستگی بیش از حد
- کم اشتهایی یا حتی بی اشتهایی
- درد در ناحیه مفاصل و سر
- شکستگی استخوان به صورت خیلی ساده
- تورم در ناحیۀ گردن و صورت
- عدم تعادل سیستم عصبی در زمان راه رفتن و ایستادن
- لاغری و کاهش شدید وزن
اشاره کرد. البته گاهی اوقات سرطان ریه پس از گذشت چندین سال خود را بروز می‌دهد و کار درمان را با دشواری زیادی مواجه می‌سازد.
عوامل اصلی ابتلا به سرطان ریه
- اکثر قریب به اتفاق سرطان‌های ریه به دلیل قرار گرفتن مستقیم یا غیر مستقیم افراد در معرض دود سیگار هستند. در افراد غیر سیگاری، درصد ابتلا به سرطان ریه در حدود ۱۵ درصد است.
- آلاینده‌های زیست محیطی، مواد سرطان‌زای آزبست یا پنبه نسوز، مواد رادیواکتیو به ویژه اورانیوم و گاز رادون که یک گاز خنثی و بی بو و نتیجۀ واپاشی طبیعی اورانیوم در مصالح ساختمانی قدیمی است، و فلز نیکل، در صدر عواملی قرار دارند که خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهند.
- عوامل ایمنی یا ایمونولوژیک که نارسایی مکانیزم ایمنی بدن به حساب می‌آیند نیز می‌توانند در ایجاد سرطان ریه نقش داشته باشند.
- عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهند.
روش های تشخیص سرطان سینه
- تصویربرداری از ریه‌ها با پرتو ایکس
- آزمایش خلط
- انجام CT-Scan
- نمونه برداری (بیوپسی)
- توموگرافی با نشر پوزیترون یا پت اسکن
- انجام سونوگرافی
- آزمایش تنفس
- آزمایش خون
- اسکن استخوان
- پرتونگاری MRI
روش های درمان سرطان ریه
چنانچه هر یک از عوامل یاد شده در مورد سرطان ریه را در خود احساس می‌کنید، بهتر است با استفاده از یک دستگاه پالس اُکسیمتر، گاهی اوقات حجم اکسیژن خون خود را مورد بررسی قرار دهید. چرا که این میزان با سلامت ریه رابطه مستقیم دارد و در صورت کاهش موردی سطح اکسیژن خون بهتر است از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کنید. در غیر این صورت و در صورت ابتلا به سرطان ریه، با توجه به درصد پیشرفت بیماری، روش‌های درمانی زیر می‌توانند توصیه و اجرا شوند:
1.عمل جراحی
چنانچه ضایعۀ ریوی بدخیم ارزیابی شود، ممکن است نیاز به برداشتن بخش کوچک یا تکۀ کاملی از ریه باشد.
-
سوزاندن ضایعه با پرتو لیزر
در صورتی که ضایعۀ ریوی از نوع بدخیم ارزیابی شود، می‌تواند به بسته شدن کامل حنجره منجر شود. بنابراین پزشک ناچار به سوزاندن ضایعۀ بدخیم با استفاده از پرتو لیزر و باز گذاردن راه عبور هوا برای بیمار خواهد شد. این روش از تلرانس زیادی برخوردار است؛ اما به صورت مقطعی به تنفس بهتر بیمار کمک می‌کند.
-
شیمی درمانی
برای از بین بردن یاخته‌های پراکندۀ سرطانی، از شیمی درمانی استفاده می‌شود. در این روش از داروهای شیمیایی خاص برای نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.
-
پرتو درمانی
پرتو درمانی، بی واسطه‌ترین روش برای از بین بردن ضایعات بدخیم ریوی است. در روش پرتودرمانی، از پرتوهایی با انرژی بسیار زیاد استفاده می‌شود که البته تعداد زیادی از سلول‌های زنده و سالم نیز از بین می‌روند از پیامدهای عمدۀ پرتودرمانی باید به حالت تهوع، آسیب‌های عروقی و تنفسی، افسردگی و خستگی بیش از حد اشاره کرد. پرتو درمانی می‌تواند به سیستم خون ساز بدن نیز آسیب وارد کند و با از بین بردن گلبول‌های سفید به ضعف سیستم ایمنی بدن منجر شود.
-
درمان فوتودینامیک
در روش درمانی فوتودینامیک، از عوامل رنگی و نور استفاده می‌شود. بدین ترتیب که ابتدا یک رنگ ویژه به داخل ورید تزریق و از طریق جریان خون در تمامی بدن پراکنده می‌شود. پس از گذشت چند روز، این رنگ در بافت سلول بدخیم سرطانی رسوب می‌کند و آن را فقط می‌توان در سلول‌های بدخیم مشاهده کرد. بنابراین با تاباندن نور قرمز رنگ لیزری به سلول و ارزیابی رنگ درون سلول سرطانی، این نور جذب و سلول مذکور شناسایی می‌شود. این جذب نور باعث واکنش فتوشیمیایی و تخریب بافت سلول خواهد شد و سلول بدخیم سرطانی تجزیه می‌شود.
-
درمان بیولوژیکی
در روش درمانی بیولوژیکی یا ایمونولوژیک که مبتنی بر تحریک، بازسازی، هدایت و ارتقای سطح ایمنی سیستم دفاعی بدن بیمار است، با استفاده از آنتی بادی، سامانۀ دفاعی بدن بیمار تقویت شده و از آن در جهت مقابله با عوامل سرطان‌زا استفاده می‌شود. عواملی از قبیل اینترفرون، که سلول‌هایی با قابلیت ضد توموری هستند، می‌توانند از رشد و پیشرفت سلول‌های سرطان کم کنند. هم‌چنین عواملی مثل پادتن‌های مونوکلونال، به دلیل تأثیرات تداخلی که در بقاء سلول به همراه دارند، باعث افزایش مقاومت سلول و کاهش مرگ و میر آن می‌شوند.
سخن پایانی
در پایان توصیه می‌شود که در طول دورۀ درمان سرطان ریه، امکاناتی از قبیل دستگاه اکسیژن ساز و پالس اُکسیمتر در اختیار بیمار قرار داشته باشد تا در صورت بروز هر گونه مشکل تنفسی، و نیاز مبرم به اکسیژن، بیمار در کم‌ترین زمان ممکن قادر به استفاده از آن باشد. در صورت نیاز به اکسیژن ساز میتوانید برای خرید اکسیژن ساز یا اجاره اکسیژن ساز میتوانید از آسام طب اقدام کنید.
